terug

Column WPP — Meten met twee maten

De afgelopen dagen is er heel wat geroepen over manipulatie in de fotografie. Wat begon met de bekendmaking dat 20% van de fotografie in de laatste ronde van de World Press Photo was afgekeurd door fotomanipulatie of het niet tijdig tonen van een RAW bestand ging over in een discussie over ethiek, werkwijze en integriteit.

Het is makkelijk een mening te vormen over het werk van een documentair fotograaf als je het zelf niet hoeft te doen. Er wordt van ons fotojournalisten verwacht dat wij integer omgaan met de mensen die we in beeld brengen. Een verantwoordelijke taak bij vaak moeilijke onderwerpen, waardoor sommige zaken bijna niet in beeld te brengen zijn. Denk aan onderwerpen als kindermisbruik of mishandeling maar ook aan gewelddadige bendes. Aan de andere kant wil je als fotograaf het onderwerp wel op de kaart zetten en tonen waar het echt om gaat. Ook op kranten- en media redacties worden dit soort moeilijke keuzes gemaakt. Maar hier worden die keuzes als team genomen en draagt de hoofdredacteur de verantwoordelijkheid, terwijl je als fotograaf veelal alleen in het veld bent en de lijn helemaal zelf moet bepalen tussen wat net wel en wat net niet kan.

Voor zover ik kan beoordelen heeft de fotograaf Giovanni Troilo een lastig onderwerp in beeld willen brengen. Een moeilijke taak waarbij hij veel niet kon fotograferen vanwege de privacy van andere mensen. Een nobel doel om andere personages met zijn reportage geen onnodige schade aan te doen. Hij heeft ook fouten gemaakt maar wat me de afgelopen dagen gestoord heeft in de discussies is dat het om integriteit ging. Iets dat een fotograaf in dit genre echt in zijn ziel raakt. Er zijn heel veel makkelijke onderwerpen die je als fotograaf kan vastleggen maar voor dit soort verhalen moet je veel tijd toewijding en energie investeren. Daarnaast lijkt ook iedereen maar wat te roepen. Op Villamedia, het magazine van de NVJ staat dat World Press Photo de Italiaanse fotograaf straft.

Als je het dan over onnodige beeldvorming hebt lijkt die kop toch wat uit context. Gaat de WPP de fotograaf een boete geven of 100 stokslagen? Nee de genomineerde serie wordt gediskwalificeerd wegens het overtreden van de wedstrijd reglementen. Daarnaast meldt de website dat 20% van alle inzendingen gemanipuleerd was? Een scherpe pen is natuurlijk goed maar dan moet je het wel goed opschrijven. Niet 20% van alle inzendingen was gemanipuleerd, alleen het genomineerde deel in de laatste fase. Daarnaast was slechts een deel daarvan afgevallen wegens manipulatie maar ook omdat fotografen niet bereikbaar waren of te laat een RAW bestand opstuurden. Omdat de fotograaf het nu zo goed doet in het medialandschap heeft de NVJ ook een debat georganiseerd, genaamd “Fotojournalist of propagandist“. Een titel en discussie die in mijn ogen de fotografie en de fotojournalist geen enkele dienst bewijst. Ze hadden de dag beter kunnen gebruiken om het mooie werk van fotograaf Dirk-Jan Visser wat uitgebreider te tonen in zijn zoektocht naar nieuwe vertelvormen, of meer te horen over het laatste boek van antropoloog en fotojournalist Teun Voeten. Daarmee kan de fotojournalistiek zijn ware waarde tonen in het snel veranderende medialandschap.

Het lijkt totale willekeurigheid van wat we wel en wat we niet vinden kunnen. Men spreekt over de integriteit van de WPP terwijl de Nederlandse prijs voor fotojournalistiek (de Zilveren Camera) voor de tweede keer een medewerker van defensie bekroont. Gelukkig heeft defensie een goede track record bij de Zilveren Camera aangezien de vorige winnende inzending (nominatie zilveren camera 2007) gemanipuleerd beeld bevatten. Om ophef te vermijden besloot defensie dit jaar de organisatie keurig te vragen of ze nu wel of niet welkom waren in een fotojournalistiek prijs. Je zou verwachten dat ze de nodige lessen hadden geleerd bij de Zilveren Camera maar het bestuur besloot ze opnieuw toe te laten tot de wedstrijd. Een overwinning voor de media afdeling van defensie want opnieuw won een serie waarbij een defensie medewerker exclusieve toegang verkreeg. Als ik defensie zou zijn zou ik vanaf nu alle fotojournalisten bij alle grote evenementen weigeren. Ook zou ik de PR bureau’s willen uitnodigen hun werk in te sturen naar de Zilveren Camera. Mocht je twijfelen kun je ze altijd even bellen.

Het is opvallend dat er veel kritiek op de World Press Photo is en niet op andere partijen. De WPP die als eerste journalistieke fotoprijs de moeite neemt al het genomineerde werk te laten controleren op manipulatie. Als je naar de cijfers kijkt, kun je er zeker van zijn dat het percentage manipulatie bij de Zilveren Camera prijs of andere prijzen niet veel lager zal zijn. De World Press Photo heeft met de bekendmaking een zenuw geraakt die al veel eerder blootgelegd had moeten worden. De grote vraag is wat we gaan doen met deze open zenuw. Alle betrokken partijen als fotoredacties en uitgevers aanspreken op hun verantwoordelijkheid, zou een goed begin zijn. Ze aanmoedigen weer een fotojournalistiek beleid te gaan voeren waarbij de foto’s geen illustraties meer zijn voor elk willekeurig verhaal maar ze onderdeel te maken van een compleet journalistieke product. De bekendmaking zal bewust naar buiten zijn gebracht om een signaal af te geven naar de markt. Want wat de World Press Photo zichtbaar heeft gemaakt is echt een cadeautje voor de fotografie. Het kan bijdragen aan een beter wereldwijd fotobeleid. We moeten ze dankbaar zijn, want ze hadden net zo goed een feestje kunnen vieren met de winnaars, zoals de meeste andere fotoprijzen doen.


Bekijk ook deze items