Koninklijke foto’s van Vincent Mentzel in Het Hof
Koninklijke foto’s van Vincent Mentzel in Het Hof
In het nieuwe museum Het Hof van Nederland in Dordrecht is vanaf 28 april de tentoonstelling ‘Koninklijke foto’s – Vincent Mentzel in Het Hof’ te zien. 94 foto’s uit het indrukwekkende oeuvre van de NRC-fotograaf geven een beeld van de Oranjes door de jaren heen. Het zijn uiteenlopende portretten, van officiële staatsiefoto’s tot beelden van Koninginnedag. De mooiste herinneringen bewaart Mentzel aan de reizen die hij maakte met prinses Beatrix en prins Claus. “Vooral als het landen betrof waar iedereen nieuwsgierig naar was. Dan had je dat malle, verkrampte gedoe niet, wat mensen nog weleens hebben als er een royalty voorbij komt lopen.”
In deze tentoonstelling in het nieuwe museum Het Hof van Nederland komen gebeurtenissen uit het heden, verleden en nabije toekomst mooi samen. Met de komst van koning Willem-Alexander naar Dordrecht en de viering van Koningsdag ‘nieuwe stijl’, krijgt de eerste tijdelijke tentoonstelling in het nieuwe museum een oranje tintje. De keuze om Mentzel voor deze expositie te vragen, ligt volgens het Dordrechts Museum voor de hand. ‘Hij werd immers de ‘Hoffotograaf’ van NRC Handelsblad genoemd, een eretitel die hij heeft verworven door ruim veertig jaar gezichtsbepalend fotograaf te zijn van een landelijk dagblad.’
Daarnaast bracht de fotograaf zijn jeugd door in Dordrecht. “Ik ging vlakbij wat nu het Hof van Nederland is naar school,” aldus Mentzel. “Mijn vader was dominee in de nabijgelegen Augustijnenkerk. In de Statenzaal, waar nu de tentoonstelling te zien is, werd vroeger gymnastiekles gegeven.”
“Het Dordrechts Museum vroeg of ik een tentoonstelling wilde samenstellen met foto’s van de koninklijke familie,” vertelt Mentzel over de totstandkoming van de expositie. “Ik heb Charlotte van Lingen, curator van de Kunsthal, gevraagd of ze deze tentoonstelling wilde samenstellen als gastcurator. In het verleden heeft ze dat ook bij mijn expositie in de Kunsthal, ‘Het oog van Nederland’, gedaan. Zij kent mijn werk goed.”
“Charlotte was van meet af aan duidelijk: ik bepaal. Maar ik mocht wel advies geven en zeggen wat ik interessant vind. Ik ben eerlijk gezegd de slechtste editor van mijn eigen werk. Wat dat betreft ben ik wel jaloers op mensen als Anton Corbijn, die dat wel goed kan.”
Naast de tentoonstelling verschijnt ook een boek. “Dat wilde ik heel graag. Ik ben blij dat het museum hiermee heeft ingestemd. Irma Boom heeft het boek samengesteld en vormgegeven samen met haar assistent Akiko Wakabayashi, mijn vroegere NRC-collega Gijsbert van Es schreef de tekst. In het boek zijn overigens niet alle staatsieportretten opgenomen. In die zin is het voor mensen misschien wel een teleurstelling,” aldus Mentzel. “Of een verassing natuurlijk.”
Pro Juventutekalender
Hoe de tentoonstelling er uit komt te zien, is voor de fotograaf ook een verassing. “Ik hoop niet dat ik een zekere gêne ga voelen als ik al die foto’s bij elkaar zie. Het moet niet het gevoel oproepen van een collectie beelden uit een Pro Juventutekalender. Dat is een kalender met allerlei mooie prenten van de koninklijke familie, die vooral in de jaren vijftig en zestig populair was en bij menig gezin in de woonkamer aan de muur hing,” verduidelijkt Mentzel.
“Voor mij is het in ieder geval boeiend om een deel van mijn werk op zo’n groot formaat terug te zien. Veel van de foto’s die je ziet, heb ik in het verleden gemaakt voor de krant. Een krant lees je en die gooi je daarna weg. Het zijn dus geen foto’s die gemaakt zijn bedoeld als kunst aan de muur. Hoe dat uitpakt, is nog even afwachten. Het werk is opnieuw aangepakt door beeldbewerker Hilko Visser. Ik heb laatst afdrukken gezien bij fotovaklaboratorium de Verbeelding in Purmerend, die zagen er goed uit.”
Een favoriete foto kan Mentzel niet zo snel noemen. “Ik heb zo niet alle beelden voor ogen.” Na even nadenken weet hij het toch: “De profielfoto die ik heb gemaakt van Beatrix, voor het raam van het paleis aan het Lange Voorhout in 1980. Het lijkt een eenvoudig beeld. Deze foto is, na een bewerking in de donkere kamer, als silhouet gebruikt voor de Nederlandse munt.”
Reis naar China
De mooiste herinneringen bewaart Mentzel aan een reis naar China die hij samen met journalisten en het toen nog prinselijk paar, Beatrix en Claus, maakte. “Dat was in 1977, ik was nog een jong ventje. We gingen met een kleine groep naar China. Iedereen was benieuwd naar het land. Mao was net overleden, het waren de nadagen van de Culturele Revolutie. We liepen door het landschap, keken allemaal met bewondering om ons heen. Af en toe keek je dan om naar het prinselijk paar, naar hoe zij alles ervoeren. Dat was een bijzondere manier van werken.”
Ook met de huidige koning werkt de fotograaf een periode nauw samen. “Willem-Alexander bracht rond zijn achttiende verjaardag het boek ‘Alexander’ uit, op verzoek van zijn ouders werd besloten dat ik daarbij de foto’s mocht maken. Ik ben toen een aantal dagen op stap geweest met Willem-Alexander. We hebben onder andere een boottochtje gemaakt en hebben in zijn jongenskamer op Paleis Huis ten Bosch gefotografeerd.”
Andere wereld
In de afgelopen halve eeuw heeft Mentzel vele Oranjes voor zijn lens gehad. Hij heeft de koninklijke familie in allerlei stadia kunnen volgen. “Het contact met hen is altijd plezierig geweest. In de loop der jaren is het contact wel wat afstandelijker geworden. Maar, laten we eerlijk zijn, met royalty’s word je nooit echte vrienden. Dat is toch een andere wereld.”
De tentoonstelling Koninklijke foto’s – Vincent Mentzel in Het Hof is te zien van 28 april tot en met 20 september 2015 in Het Hof van Nederland in Dordrecht.
