Opgroeien op IJburg
IJburg- een wijk gebouwd voor mensen met jonge kinderen. Inmiddels, dertien jaar later, zijn deze kleine kinderen groot. Het aantal tieners groeit explosief. Met deze jongeren is echter minder rekening gehouden tijdens de nieuwbouw. Wat is er voor hen te beleven op het Amsterdamse eiland? In opdracht van Stadsarchief Amsterdam brengt fotograaf Jaap van den Beukel, zelf woonachtig op IJburg, de jongeren in kaart. Hij werkt een jaar aan het project. Het resultaat is ‘Ourgrid: growing between the lines’: een serie van achttien portretten van kleine vriendengroepen. Het is zijn eerste betaalde vrije werk. Voor de van huis uit reclamefotograaf is dit wel even wennen. “Maar de oncontroleerbaarheid van een dergelijk project maakt het juist ook weer leuk,” aldus Van den Beukel.
“Bij dit project wilde ik zowel tieners als het eiland in beeld brengen,” vertelt de fotograaf. “De pubers die op zoek zijn naar hun eigen bouwtekening en dat tegen de strakke architectonische lijnen van IJburg.” Voor het project moet de fotograaf dus op zoek naar tieners. “Ik heb oproepjes geplaatst op Facebook, ben naar het IJburg College gegaan en heb jongerenwerkers benaderd.”
De jongeren nodigt hij uit op kenmerkende plekken op het eiland. “Ik heb de groepjes gefotografeerd op herkenbare plekken. Daar heb ik lampen neergezet en voor de rest heb ik ze zoveel mogelijk hun gang laten gaan. Natuurlijk greep ik wel eens in. Of gaf ik van te voren opdrachten als: ‘jij gaat heen en weer fietsen en jullie gaan daar voetballen’. In elke foto is een hoofdpersoon te ontdekken. Ook deze hoofdpersoon gaf ik soms een opdracht mee, door hem te vragen zich om te draaien of de camera in te kijken. De foto’s zijn dus een beetje geregisseerd, maar waar mogelijk heb ik ze vrij gelaten.”
Dat betekent dat niet iedereen perfect op de foto staat. “Bij dit project wilde ik geen beeldmanipulatie toepassen. Dit in tegenstelling tot de reclamefotografie, waarin elk beeld zo mooi mogelijk wordt gemaakt. Bij dit project heb ik mijn reclameachtergrond proberen samen te voegen met de documentaire fotografie. Ik heb daarom licht toegevoegd, zoals in de reclamefotografie, maar aan de compositie heb ik achteraf niets gesleuteld. Die is zoals ik ‘m heb gefotografeerd. Dat betekent wel dat niet iedereen ‘goed’ op de foto staat. Je krijgt nooit acht pubers allemaal mooi op één foto. Soms heeft er eentje zijn ogen dicht of staat iemand deels achter iemand anders.”
Aanvankelijk wilde de fotograaf individuele portretten maken van de jeugd op IJburg. “Dan heb je de situatie meer in de hand. Ik moest wel even slikken toen ik opeens tien van die drukke mannen voor de camera had. Dan is het wel even zoeken naar de juiste compositie. Maar op een bepaald moment ontstaat er toch een beeld. Het is wel een kwestie van de absolute controle kunnen loslaten. Vijf jaar geleden had ik een dergelijk project niet gekund, toen moest alles gecontroleerd zijn. Het filmen, dat ik vier jaar geleden heb opgepakt, heeft hierbij geholpen. Bij het maken van documentair werk moet het op dat moment goed zijn, je kunt het niet nog eens overdoen. Dat betekent dat je het moet doen met de omstandigheden die er zijn, bijvoorbeeld het aanwezige licht.”
Buitenexpositie
Van den Beukel wil het vrije werk daarom in de toekomst vaker doen, maar zegt daarbij niet direct de reclamefotografie vaarwel. “De rekeningen moeten gewoon betaald worden. Deze opdracht was erg leuk, maar ook veel werk. Helemaal met de op handen zijnde expositie. Dat wordt een buitenexpositie op één van de nieuwe eilanden. Het idee daarachter is dat de nieuwe bewoners via de expositie kennis kunnen maken met de jongeren. Leuk is dat de jongerencentra meewerken aan de expositie. De opbrengst komt deels ten goede aan jongerenvoorzieningen op IJburg. Maar voor het zover is, zijn eerst nog sponsoren nodig.”
De fotoserie wordt vanaf 16 september twee maanden lang in de buitenlucht tentoongesteld. Als eerste een maand bij het strand van Blijburg op Centrumeiland en daarna voor het Stadsdeelkantoor in winkelcentrum Oostpoort. Meer informatie is te vinden op www.ourgrid.nl. Daar kunnen ook loten worden gekocht, waarmee men tijdens de opening kans maakt op een gelimiteerde print uit de serie.
